Ένας νέος τρόπος βιβλιοπαρουσίασης;

Στις 16 Φεβρουαρίου η «Από δρυ παλιά κι από πέτρα» παρουσιάστηκε στον Σύνδεσμο Αποφοίτων της Ιωνιδείου Σχολής στον Πειραιά, προσκεκλημένη από την Λέσχη Ανάγνωσης «ΦΩΣ» Πειραιά.

Με την Καλλιόπη Δράκου, υπεύθυνη της Λέσχης Ανάγνωσης, επιδιώξαμε μια πρωτότυπη βιβλιοπαρουσίαση, που ενδεχομένως θα μπορούσε να σταθεί ως πιλοτικός νέος τρόπος παρουσίασης λογοτεχνικού βιβλίου. Προσωπικά πιστεύω, και σε αυτό νομίζω ότι συμφωνεί μαζί μου η Καλλιόπη, ότι η βιβλιοπαρουσίαση όπως έχει τυποποιηθεί, έχει κουράσει. Η «συνταγή» χρειάζεται ανανέωση. Είτε γίνεται σε βιβλιοπωλείο είτε σε άλλο χώρο.

Η αλήθεια είναι ότι καιρό σκέφτομαι, πριν ακόμα κυκλοφορήσει η «Δρυς», ότι αφού κάθε βιβλίο δεν είναι το ίδιο, γιατί να είναι ίδιος ο τρόπος που παρουσιάζεται. Στο βιβλίο αποτυπώνεται η προσωπικότητα του συγγραφέα. Λιγότερο ή περισσότερο, υπάρχει ο συγγραφέας. Είναι το βιβλίο ένα έργο τέχνης κι αυτός ο δημιουργός του. Αν το πάρουμε από αυτή την πλευρά, την παρουσίαση ενός βιβλίου στο κοινό μπορούμε να την δούμε σαν μια έκθεση τέχνης ενός μόνο έργου. Το πώς θα εκθέσουμε το βιβλίο μας εμείς οι δημιουργοί του είναι πρόκληση και, μαζί, ευκαιρία να ικανοποιήσουμε, λίγο ακόμα, την δημιουργικότητά μας. Να παραμείνουμε λίγο ακόμα στο θέμα του βιβλίου και τους ήρωες που αγαπήσαμε πρώτοι εμείς.

Θα ήθελα την γνώμη σας πάνω σε αυτό. Και οι αναγνώστες και οι συγγραφείς και οι βιβλιοπώλες και οι των εκδοτ. οίκων, οι πάντες έχουν τον λόγο. Ίσως, πριν απαντήσετε, χρήσιμο να είναι να διαβάσετε και την συνέχεια αυτού του σημειώματος.

Αναζητώντας, λοιπόν, μία ανανέωση που θα λειτουγεί υπέρ του βιβλίου ασφαλώς, όλα τα μέλη της ομάδας δώσαμε χρόνο από τον χρόνο μας και ενέργεια από την ενέργειά μας. Αποτέλεσμα, η εκδήλωση της 16ης Φεβρουαρίου ξέφυγε από την κλασική βιβλιοπαρουσίαση. Κι ήταν χαρά μας που είδαμε το κοινό στο τέλος να φεύγει «χορτάτο».

Πολλά και διάφορα είπαμε για το βιβλίο. Και όχι μόνο. Η ιδέα της Θεοδοσίας Κοντζόγλου, δημοσιογράφου στον Σκάι που συμμετείχε ως παρουσιάστρια, να αντικαταστήσουμε την κλασική ομιλία μας με μια «ζωντανή» επιτόπου συνέντευξη παρουσία του ακροατηρίου, αποδείχθηκε λαμπρή. Με τις ερωτήσεις μπορεί κανείς να καλύπτει ευρεία θεμάτων που δεν παντρεύονται στη ροή μιας ομιλίας. Έτσι, είπαμε για την υπόθεση του βιβλίου και τους χαρακτήρες, για την γραφή, για τα πίσω από την αυλαία, για την πατρίδα, ..για χίλια δυο. Το κοινό συμμετείχε στην συνέντευξη με τις δικές του ερωτήσεις κι αυτό ήταν πολύ ενδιαφέρον στοιχείο. Μου έδωσε την χρυσή ευκαιρία να επεκταθώ σε θέματα «εκτός ύλης».

Την ανάγνωση των αποσπασμάτων την είχαμε χωρίσει σε δύο ενότητες: λυρικό και πεζό.
Η ηθοποιός Αιμιλία Υψηλάντη απήγγειλε τρία λυρικά και ήταν συ-γκλο-νι-στι-κή! Τα διάσπαρτα στο μυθιστόρημα λυρικά, το έχω ξαναπεί, τα θεωρώ ποίηση σε πεζό λόγο. Αποτελούν ένα συναισθηματικό χείμαρρο της ηρωίδας, που, για τους λόγους που προηγούνται του λυρικού, βρίσκεται σε συναισθηματική κορύφωση. Πράγματι, η Υψηλάντη έβγαλε, όπως περιμέναμε, την γυναικεία συναισθηματική έξαρση έξοχα. Το λυρικό που η Τίνα αναζητά την χαμένη μάνα της, «την πήρε από κάτω». Έσπασε η φωνή της και έδειχνε ότι από την συγκίνηση δυσκολευόταν να συνεχίσει. Το ζούσε εκείνη την ώρα, το 'βλεπες. Δεν ήταν μόνο ρεσιτάλ ηθοποιίας, ήταν μια βαθιά ανθρώπινη στιγμή. Με το που τελείωσε, στο «μάναααααα», το κοινό διέκοψε την εκδήλωση και την χειροκρότησε θερμά. Ήταν μια «δυνατή» στιγμή.

Τα πεζά μέρη του βιβλίου εκπροσωπήθηκαν από ένα απόσπασμα της Πηνελόπης με την Κατίνα, που είχε πολλούς διαλόγους και τρία εμβόλιμα μέρη από την Οδύσσεια. Το απόσπασμα αυτό, κομμένο σε ρόλους, το διάβασε η θεατρική ομάδα του Παναγιώτη Μαρίνου σαν να κάνει δημόσια ανάγνωση θεατρικού έργου. Χρωματίστηκαν οι ρόλοι με έναν τρόπο που δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί σε μια «κλασική» ανάγνωση αποσπάσματος από έναν ηθοποιό. Το αποτέλεσμα σάρωσε θετικά σχόλια.
Είναι δύσκολο να σας μεταφέρω την ατμόσφαιρα στην αίθουσα όταν ο Παναγιώτης Μαρίνος, εμβόλιμα στο «θεατρικό» διάβασε Όμηρο στην ομηρική. Λίγοι οι στίχοι αλλά όσο έπρεπε. Δεν ήταν για χόρταση. Η σιγή 200 ατόμων είναι εκκωφαντική!

Πολλοί φίλοι ήρθαν και τίμησαν την «Δρυ». Ανάμεσά τους η συγγραφέας Ελένη Τσαμαδού με τον σύζυγό της Κίμωνα, οι Γιάννης Ρουσιάς και Κυριάκος Ψωμαδέλης της Λέσχης Ανάγνωσης Περιστερίου και ο ζωγράφος Κώστας Πουλίδης (του ...παρακάτω πίνακα «Περιδιάβασμα») με την σύντροφό του Γεωργία. (Ακολουθούν οι φωτογραφίες τους.)
Επίσης ήρθε από την Καβάλα ειδικά για την εκδήλωση ο Δημοτικός Σύμβουλος και φίλος Βασίλης Λιόγκας, που δεν ξέρω πού να τον εντάξω, στους φίλους ή στους επισήμους, γι’ αυτό τον έβαλα στην μέση!
Επίσημη, πρώτη και καλύτερη, η Δήμαρχος της Κερύνειας κα Μαρία Ιωάννου που μας συγκίνησε στον Χαιρετισμό της (φωτο) και μας αφόπλισε με την ειλικρίνειά της λέγοντας ότι το βιβλίο δεν το είχε διαβάσει ακόμα αλλά όταν πληροφορήθηκε ότι αναφέρεται και στην Κερύνειά της, πήρε το αεροπλάνο κι ήρθε από την Κύπρο!
Μαζί της μας έφερε τις φωτογραφίες της Κερύνειας για την φωτογραφική έκθεση «Διαδρομή στις αλησμόνητες πατρίδες: Κύπρος-Μικρά Ασία» που λειτουργούσε παράλληλα στο φουαγιέ.
Την κα Ιωάννου συνόδευσε κοντά μας ο Κύπριος ναυπηγός κ. Γρηγόρης Κουναμάς (στην φωτογραφία τού υπογράφω το βιβλίο).
Παρευρέθηκαν επίσης (για να τα πούμε κι αυτά) ο Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στην Α’ Αθηνών κ Θοδωρής Δρίτσας και η Αντιδήμαρχος Πειραιά κα Κατερίνα Αναγνώστου, υπεύθυνη για τον Πολιτισμό.

Δεν έχω λόγια να ευχαριστήσω τον Σύνδεσμο Αποφοίτων της Ιωνιδείου Σχολής για την απίστευτα ζεστή φιλοξενία του. Ιδιαίτερα τον Πρόεδρο κ. Κωνσταντίνο Μπουρλετίδη και τον Έφορο κ. Δημήτρη Πετσετάκη. Ο τελευταίος προσέφερε για την εκδήλωση δική του μουσική που βάδιζε σε αρχαία ελληνικά μονοπάτια και έδεσε τέλεια με το βιβλίο και τις φωτογραφικές εκθέσεις.

Ακόμη, θα ήθελα να ευχαριστήσω την κα Αρχοντία Παπαδοπούλου, Πρόεδρο της Ένωσης Μαγνησίας Μικράς Ασίας, για την καλοσύνη της να παρουσιάσει την "Δρυ" μου και να προμηθεύσει πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την Μικρασιάτικη Καταστροφή για την έκθεση φωτογραφίας.

Όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες, σε αυτές και σε εκείνες που ακολουθούν, περάσαμε καλά κι αυτή είναι η καλύτερη επίγευση μιας ομαδικής δουλειάς. Ο καλύτερος λόγος, μεταξύ μας, για να συνεχίσεις!

Περιμένω την γνώμη σας!

Αιμιλία Υψηλάντη και "συνέντευξη"

Κι άλλες φωτογραφίες από την Ιωνίδειο

"Περιδιάβασμα"

Εσείς πιστεύετε στη δύναμη του ενός; Του καθένα μας ως μονάδα, το πώς επηρεάζει το σύνολο των μονάδων της κοινωνικής ομάδας; Ο ένας, μόνος του, μπορεί να μην μετακινεί βουνά αλλά πιστεύετε κι εσείς ότι έχει τη δύναμη να μετακινεί ριζωμένους ογκόλιθους που χρόνια τεμπελιάζουν στον ήλιο;
Το διάστημα που δεν επικοινωνήσαμε, μου συνέβησαν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας:
Χάρη στο «Από δρυ παλιά κι από πέτρα» πρόσφατα γνώρισα ανθρώπους που μόνοι τους, χωρίς πλάτες φορέων ή τρίτων, έχουν καταφέρει να καλύψουν το κενό της Πολιτείας στον τομέα του βιβλίου, στον χώρο που, στον καθένα, ο προβολέας της λάμψης του φτάνει και κυκλώνει. Έχουν διαμορφώσει τοπικούς κύκλους ανάγνωσης που τους λένε, κλασικά, Λέσχες Ανάγνωσης. Με τη δύναμη της θέλησής τους, αυτό είναι το σπουδαίο, και την αγάπη τους για την λογοτεχνία, προσέλκυσαν και ένωσαν σε μια ομάδα αναγνώστες που έως τότε έκαναν, σκόρπιοι, αναγνωστικούς περιπάτους. Κι ίσως πια χασμουριόντουσαν κοιτώντας βιτρίνες με βιβλία.
Αναφέρομαι στην κα Καλλιόπη Δράκου της Λέσχης Ανάγνωσης «Φως» Πειραιά και στους κ. Γιάννη Ρουσιά και Κυριάκο Ψωμαδέλη της Λέσχης Ανάγνωσης Περιστερίου.
Η θετική αύρα αυτών των ανθρώπων διαπίστωσα ότι δημιουργεί θετική ενέργεια στους γύρω τους. Στις μουντές μέρες που διανύουμε, με όοοοοολα αυτά που συμβαίνουν, ξαφνικά πέφτεις επάνω σε μία διαφορετική άποψη ζωής, σε έναν διαφορετικό τρόπο λειτουργίας και ξαφνιάζεσαι ευχάριστα. Τελικά, εκεί κατέληξα, η θετικότητα είναι μεταδοτική κι είναι ισχυρότερη της γκρίνιας. Γιατί όταν είσαι χαμογελαστός, προκαλείς το χαμόγελο του «αντιπάλου» σου. Η θέση αυτή ενδεχομένως να σας ακούγεται ρομαντική και λουλουδάτη. Η φιλική μου προτροπή όμως είναι δοκιμάστε την πριν την απορρίψετε.

Είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν και άλλες τέτοιες πρωτοβουλίες διάσπαρτες σε όλη την Ελλάδα. Θα χαρώ να επικοινωνήσετε μαζί μου.

Με την ευκαιρία, θα ήθελα να ευχαριστήσω την Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας και τα μέλη της που κατέταξαν την «Δρυ» μου στη λίστα τους με τα Δημοφιλή Βιβλία του 2008.

Μετά τις γιορτές είχαμε μια όμορφη συζήτηση στον αέρα με τον κ. Αντώνη Γιαννακόπουλο, στον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος. Κάλυψε όλη την ωριαία σαββατιάτικη εκπομπή του «Εκκλησία και Κοινωνία». Το ελληνοτουρκάκι που βαφτίζεται Χριστιανή, μετά την Καταστροφή, στην Κύπρο. Ο βαφτιστικός σταυρός της Κατίνας, το αποχαιρετιστήριο δώρο της στην Πηνελόπη, που έγινε και βαφτιστικός σταυρός της «εγγονής» της. Η ανώνυμη Τουρκάλα που σώζει τον άγνωστό της Έλληνα από τους Τσέτες. Πολλά στοιχεία στο βιβλίο βρήκαμε «εντός του θέματος». Η εκπομπή θα ξαναμεταδοθεί το καλοκαίρι.

Κάτι «ζουμερό»: Αν θέλετε να ακούσετε μια συνέντευξή μου «στον αέρα», μπείτε στο http://www.piraeusnews.gr/content/view/2091/444/lang,el/
Στην κουζίνα του σπιτιού μου (!), λέμε με την κα Δράκου πολλά και διάφορα πίνοντας το καφεδάκι μας. Για το βιβλίο και όχι μόνο. Η συζήτηση είναι άνετη και αυθόρμητη. Όπως μου βγήκε. Δεν «κτένιζα» τον λόγο. Συγχωρέστε κάποια σαρδάμ. Θα νιώσετε σαν να ήσασταν κι εσείς στην παρέα μαζί μας. Ελάτε!

Λοιπόν, το επόμενο ραντεβού μας είναι στην Λέσχη Αποφοίτων της Ιωνιδείου (Πραξιτέλους 236, Πειραιάς), την Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου, στις 8:30. Πληροφορίες στο ενημερωτικό κείμενο της κας Θεοδοσίας Κοντζόγλου (μία από τις παρουσιάστριες στην εκδήλωση) στο http://nextok.blogspot.com/2009_02_08_archive.html#1453246301028208611
Το μυστικό που φανερώνω σε σας που είσαστε φίλοι μου, είναι ότι στο απόσπασμα που θα διαβαστεί από μια θεατρική ομάδα υπό μορφή δημόσιας ανάγνωσης, οι στίχοι της Οδύσσειας θα διαβαστούν και στα ομηρικά!!!!! Μου αρέσει εξαιρετικά η ιδέα ότι στην εποχή μας ακροατήριο θα ακούσει Οδύσσεια (έστω λίγη) στα ομηρικά! Σας προσκαλώ να είσαστε, κι εσείς, στο ακροατήριο αυτό.
Στην ίδια εκδήλωση, η ηθοποιός Αιμιλία Υψηλάντη θα διαβάσει τρία λυρικά από το βιβλίο. Είμαι σίγουρη ότι θα «βγάλει» μια συνταρακτική Πηνελόπη, μια που τα λυρικά που επέλεξα πάλλονται από συναίσθημα.

Θα λειτουργήσουν, ταυτόχρονα, στον ίδιο χώρο, εκθέσεις φωτογραφίας από τις δύο Χαμένες Πατρίδες που αναφέρεται το βιβλίο: Μικρά Ασία και τουρκοκρατούμενη Κύπρος.

Τελειώνω με αυτό που σήμερα ξεκίνησα: Ο ζωγραφικός πίνακας που επέλεξα αυτή τη φορά για σας είναι του ζωγράφου Κώστα Πουλίδη (που ανήκει και αυτός στην κατηγορία των δυνατών ανθρώπων, ικανών να μετακινούν ογκόλιθους). Τον έχει ονομάσει «Περιδιάβασμα». Δεν συμφωνείτε ότι είναι τέλεια κατάσταση ανάγνωσης; Θα ήθελα πολύ να ήμουν η κοπέλα του πίνακα. Αν και τα καλοκαίρια, με τα πόδια να μουλιάζουν στην θάλασσα ή απλωμένα στις καρέκλες των «καφέ», περίπου έτσι κι εγώ διαβάζω. Αυτός ο πίνακας μου έφερε, στον χειμώνα, ωραίες μνήμες καλοκαιριού. Ελπίζω το ίδιο και σε σας. Μπορείτε να δείτε, και να απολαύσετε, έργα του Κώστα Πουλίδη στο http://poulidis.eu/

Για να μην πείτε «αυτό ήταν, τα είπε όλα μαζεμένα και τώρα θα ξαναεξαφανιστεί», σας προετοιμάζω ότι είναι έτοιμο βιντεάκι για τις Απόκριες, προσφορά μιας φίλης μου. Όταν μπούμε πιο πολύ στις Απόκριες, θα τα ξαναπούμε! Περιμένετέ με!