Καλώς τα όσπρια!

Το ψυγείο είναι από τα πρώτα οχυρά που πέφτουν ηττημένα από την επέλαση της ανεργίας. Η απομάκρυνση από το εργασιακό φρούριο σηματοδότησε την ημερομηνία λήξης αρκετών από τα ακριβά εδέσματα που θεωρούσαμε μια μικρή πολυτέλεια που δικαιούμασταν «βρε αδελφέ».

Το στομάχι μας έγινε πιο μελετηρό. Διαβάζει την τιμή στο ράφι και απομνημονεύει προσφορές προς τον καταναλωτή περισσότερο από παλιά, όταν θεωρούσε ότι ο πλούσιος γονιός του (εμείς) θα του παρείχαμε ό,τι επιθυμούσε στο πιάτο.

Επόμενο, οι διατροφικές συνήθειες θα αλλάξουν. Η σύνθεση του ψυγείου μας θα είναι από τις πρώτες αλλαγές που θα σημειώσουμε στο μπλοκάκι με τη λίστα για το σούπερ μάρκετ που πλέον θα έχει μπόλικο άγραφο χώρο και κενά περιθώρια για τις υποσυνείδητες μουντζούρες της σκέψης μας.

Αν οι μουντζούρες σας είναι επάλληλα στρογγυλά κυκλάκια, δεν είναι οι Ολυμπιακοί Κύκλοι. Ερμηνεύονται ως φακές.

Τα όσπρια θα ξαναμπούν στη ζωή και στην κατσαρόλα μας. Επιβραβευμένα με θρεπτικά παράσημα και εύσημα παραδοσιακής ελληνικής κουζίνας, θα επιστρέψουν θριαμβευτικά αφήνοντας στο τασάκι με τα κέρματα, δίπλα στην πόρτα, τα χρήματα που εξοικονομούμε επιλέγοντας όσπρια στο τραπέζι μας.

Οι σημερινές ελληνικές κουζίνες και κιτσινέτ προτείνουν φασόλια, φακές, φάβα και ρεβίθια. Άξαφνα, το ρεβίθι άφησε το παραμύθι κι από κάτω από το στρώμα που ενοχλούσε την κοιμισμένη κακομαθημένη βασιλοπούλα επιστρέφει δυναμικά στην κατσαρόλα της ξεβολεμένης νοικοκυράς που πασχίζει να επαναλάβει το θαύμα του Χριστού που χόρτασε πέντε χιλιάδες νοματαίους με πέντε καρβέλια και δυο ψάρια.

Είναι πιθανό το άσημο ρεβίθι να ξαναγίνει διατροφικός άρχοντας όπως την εποχή της Κατοχής και ο ελληνικός καφές μας στο μέλλον να φτιάχνεται ξανά από ρεβιθόζουμο. Ρετρό κατοχικές συνταγές μαγειρικής τότε θα αποκτήσουν πάλι αξία, την υπερτιμημένη αξία της αντίκας, και οι συνταγές της κατοχικής γιαγιάς θα βγουν από το παλιό συρτάρι προκαλώντας επιφωνήματα χαράς και δικαιολογημένους πανηγυρισμούς στη μαζώχτρα μητέρα μας που της γκρινιάζαμε τόσα χρόνια πως δεν πετούσε τα άχρηστα.

Η μπομπότα θα ζήσει ένδοξες στιγμές και στην μεθεπόμενη γενιά;

Απέναντι στα όσπρια τοποθετείται ο 4χ4 ηγέτης του ντουλαπιού του ανέργου, το μακαρόνι. Ευθυτενές, στρογγυλό ή πατικωμένο ως λαζάνι. Λεπτό «σαν μακαρόνι» ή χοντρό «ο χοντρός της τάξης των μακαρονιών». Στριμμένο «σαν βίδα ή ουρά από μακαρονογουρουνάκι», κοφτό για όσους βαριούνται τη ζωή τους. Χωριάτικο με αυγά, πολύχρωμο με λαχανικά, σφυρίχτρα αν το παιδάκι σας ξέρει πώς να το ρουφά, σε σχήμα κογχύλι για τους θαλασσινούς. Φιογκάκι για τα ρομαντικά κορίτσια.

Κάποιες μέρες το μακαρόνι χτυπάει τον ανταγωνιστή ρύζι κάτω από τη ζώνη, ως κριθαράκι.

Τέλος, προτεινόμενο ελληνικό οικογενειακό πιάτο της Κυριακής συνιστάται το «δεν παίρνεις τηλέφωνο τη μαμά σου να πάμε αύριο να φάμε εκεί με τα παιδιά;».

Σκέψη στο περιθώριο
Τρώγοντας άνεργα, κόβονται χοληστερίνη και τα υπόλοιπα.

Ένα από τα κείμενά μου για την ανεργία

Αυτοεκτίμηση

Η πιο ανθεκτική σανίδα σωτηρίας απ’ όπου μπορεί να κρατηθεί ο εργαζόμενος που έπεσε στην κινούμενη άμμο της μακρόχρονης ανεργίας, είναι η διατήρηση της αυτοεκτίμησής του.

Αντίθετα με τις υποθέσεις και τα λόγια του αέρα, η αυτοεκτίμηση είναι γήινη και στέρεα. Συμπαγής, βαρύγδουπη, γρανιτένια, χειροδύναμη σαν χοντροκόκαλη, κοκκινομάγουλη γκουβερνάντα και φιλικά κυκλική. Κρίκος αλυσίδας και προστατευτικό κουβούκλιο, μαζί τρυφερό κουκούλι και ανακουφιστικό χαπάκι. Η αυτοεκτίμηση είναι ένας κύκλος στο χώμα με τον γραφικό χαρακτήρα του καθενός μας.

Με την εργασιακή ανατροπή συχνά συμβαίνει να μισοσβήνεται ο κύκλος στο χώμα, να χαλάει η αυτοεκτίμηση του ανθρώπου. Εφόσον η επισκευή είναι άμεση, είναι αναστρέψιμη. Η παγίωση μιας μισοκαταστραμμένης αυτοεκτίμησης δεν διαφέρει από ένα σιωπηλό φρούριο που στα χαλάσματά του έχει φυτρώσει χορτάρι.

Η αναστήλωση του τραυματισμένου φρουρίου είναι ανάγκη να γίνει μάνι-μάνι. Στο περιβάλλον, φιλικό και οικογενειακό, θα βρει κανείς πολύ διαθέσιμο οικοδομικό υλικό και το αρχικό σχέδιο πώς ήταν παλιά, την όμορφη εικόνα του όταν το φρούριο του στεκόταν περήφανο.

Συγκρατώντας ο άνθρωπος που δεν έχει δουλειά τον εαυτό του, κρατιέται στην επιφάνεια. Κι όχι μόνο, αλλά βρισκόμενος στην επιφάνεια παρασύρεται από το ρεύμα προς το ασφαλές βραχονήσι με τα γλαροπούλια. Την αναπόφευκτη στιγμή της βύθισης είναι καθοριστικό να θέλει να επιστρέψει στην επιφάνεια για αέρα.

Είναι εξίσου καθοριστικό το να επιτρέψει ή να μην επιτρέψει σε κάποιον άλλον να χειριστεί το δικό του ένστικτο επιβίωσης. Η σωστική λέμβος που θα τον ακουμπήσει στεγνό στην προβλήτα ονομάζεται «η αυτοεκτίμησή μου» και την οδηγεί ο ίδιος.

Κατά το μακρύ διάστημα μιας μη προσωρινής ανεργίας, αυτός ο άνθρωπος καλείται να αντιμετωπίσει προβλήματα νέα γι’ αυτόν και συμπεριφορές προς αυτόν που δεν περίμενε. Ως ανειδίκευτος θέλει τον χρόνο του για να μάθει πώς να τα χειριστεί. Χρειάζεται χρόνο για να διαμορφώσει την ατομική του μέθοδο εκμάθησης άνευ διδασκάλου.

Όλο αυτό το χρόνο, μέσα από μια κινηματογραφικά περιπετειώδη διαδρομή με ανατροπές και εμπόδια και πλάσματα νοσηρής φαντασίας, ο ήρωας, που τον υποδύεστε εσείς αν είστε ο άνεργος της ιστορίας, άλλοτε ως ατρόμητος κασκαντέρ, άλλοτε ως φλογερός ζεν πρεμιέ κι άλλοτε ως πιστολέρο καουμπόη, θα ανακαλύψει, αν το έργο έχει happy end, ότι θα καταλήξει εκεί απ’ όπου ξεκίνησε: Στον κύκλο αυτοεκτίμησης χαραγμένο από αυτόν στο χώμα του τοπικού του Φαρ-Ουέστ.

Προφανές το τέλος του έργου γιατί, όποιος βλέπει εμάς, βλέπει αυτό που του δείχνουμε εμείς. Που κι εμείς το ίδιο βλέπουμε σ’ αυτόν: ό,τι του δείξαμε! Ένας λόγος παραπάνω γιατί χρειάζεται η αυτοεκτίμηση να παραμείνει στην θέση της σε όλη τη διάρκεια της περιπέτειας και να μην πάει για τσιπς.

Σκέψη στο περιθώριο
Πόσες φορές περπατήσαμε πάνω-κάτω σε μια πολυπάτητη παραλία ψάχνοντας ένα χαμένο δαχτυλίδι.
Από τα κείμενά μου για την ανεργία

Νοσταλγία. (Προσοχή: Η λέξη περιέχει "άλγος")

Υπάρχει μια ελληνική λέξη που θα την θυμηθούμε θέλοντας και μη:
Νοσταλγία.
Υπάρχουν λέξεις που ξαναέγιναν διάσημες. Όπως η επιμήκυνση για παράδειγμα, που είχαμε να χρησιμοποιήσουμε χρόνια, περίπου σαν το παλτό της μαμάς μας που κρεμόταν στην ντουλάπα με την ναφθαλίνη. Μέσα σε αυτές τις λέξεις που βγάλαμε και αερίσαμε, η νοσταλγία σε λίγο θα φιγουράρει ξανά.
Όλοι μας θα ντυθούμε νοσταλγία.
(Και δεν θα είναι Απόκριες.)
Παλιά ο κόσμος γύριζε τα αντρικά κοστούμια μέσα-έξω για να κρυφτούν οι γυαλάδες και να ξαναδείξουν τα υφάσματα καινούργια, και οι νοικοκυρές έστριβαν τα παλιά χαλιά στο σαλόνι για να μην φαίνεται το ξέφτισμα από τα πόδια των επίπλων. Πάντα υπήρχε ένας αξιοπρεπής τρόπος οι φτωχοί άνθρωποι να δείχνουν πως πορεύονται καλά.
Αυτή την εποχή δεν πορευόμαστε καλά. Και στο μέλλον, όπως δείχνουν τα πράγματα, θα πορευόμαστε χειρότερα. Το ομαδικό ερώτημα «πώς θα πορευτούμε» το οποίο ακούγεται τόσο συχνά και τόσο μαζικά ώστε έχει φτάσει να υψώνεται πάνω από όλη την Ελλάδα σαν την μπουρμπουλήθρα του πνιγμένου στη θάλασσα (δεν υπάρχουν αρκετές πισίνες), είναι κουτσουρεμένο. Η …επιμηκυμένη διατύπωσή του είναι «πώς θα πορευτούμε ευτυχισμένοι».
Η χαρά δεν είναι νοστιμιά. Είναι βασικό είδος διατροφής. Είναι φως (χαρούμενα πρόσωπα), συμπεριφορά, θετική ενέργεια, ώθηση, κινητήριος δύναμη. Είναι και δικαίωμα. Σαφώς είναι δικαίωμα! Μια Πολιτεία δεν οφείλει μόνο να παρέχει συνθήκες επιβίωσης των πολιτών της, να τους πετάει Καποδιστριακές πατάτες από το κοφίνι, αλλά να τους κάνει ευτυχισμένους, περήφανους και δημιουργικούς.
Μόνο ευτυχισμένους, περήφανους, δημιουργικούς ανθρώπους δεν βλέπω στο μετρό και στους δρόμους! Ανάμεσα στα πολλά άλλα που έχουν να λογοδοτήσουν οι τριακόσιοι, είναι κι αυτό το φρικτό που προκάλεσαν: Εκατομμύρια κατεβασμένα μάτια και φοβισμένα βλέμματα.
Πολίτες που νοσταλγούν.
Η νοσταλγία είναι τόσο πονεμένη λέξη που οι ξένοι όταν έφτιαχναν τα λεξιλόγιά τους απέφυγαν να αγγίξουν αυτό το συναίσθημα ώστε να το ονοματίσουν λεκτικά και το πήραν ατόφιο από εμάς. Για την νοσταλγία τους χρησιμοποιούν την ελληνική λέξη. Αντιγράφω από το αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης: Nostalgia: home-sickness, wistful longing for something one has known in the past. Αναφέρεται στο λεξικό η νοσταλγία μας σαν αρρώστια που η αιτία της είναι κάτι που είχε ο άνθρωπος κατά το παρελθόν απολαύσει και το έχασε.
Τα κατεβασμένα μάτια που έχουν κατέβει από κόπωση και φόβο είναι το ιδανικότερο σκηνικό για να παίξει η νοσταλγία. Ο μαύρος ορίζοντας, τι καλύτερη σκηνή για να ανέβει η νοσταλγία! Όλο δικό της το θέατρο!
Με την Νοσταλγία πρωταγωνίστρια στη ζωή μας το τελευταίο διάστημα, η κυβερνητική επίκληση να σφίξουμε το ζωνάρι φθηναίνει το πράγμα, αναγάγει το όλο ζήτημα στα λεφτά. Ενώ είναι στην ψυχή.
Με την ψυχή μας τι θα γίνει!
Στο μέλλον που δεν φαίνεται και στο παρόν που τσούζει, μόνο η νοσταλγία έχει να μας δώσει χαρά και, αν αυτό δεν το μάθαμε ακόμα εμείς, το γνωρίζουν τα όνειρά μας. Έχει φτάσει ήδη στο υποσυνείδητο και ανεβαίνει προς την συνείδηση. Στα όνειρά μας μάς επισκέπτονται σκηνές από το πιο χαρούμενο χθες και προχθές, γιατί ο άνθρωπος χωρίς χαρά δεν ζει, την θέλει την χαρά του, και αν εμείς φανήκαμε διατεθειμένοι να θυσιαστούμε, όμως ο κοιμισμένος εαυτός μας δεν είναι. Η νοσταλγία έχει πικρή γεύση και τη λύπη από κάτι που χάθηκε, είναι ένα συναίσθημα που θέλει τόλμη. Την μέρα που θα ξυπνήσουμε με το όνειρο που μας έστειλε η νοσταλγία και θα πούμε πως είδαμε έναν εφιάλτη, θα έχουμε νικηθεί.
Ολοσχερώς, τελεσίδικα και κατά κράτος.
(Η λέξη «κράτος» θα βγει προσεχώς από το ντουλάπι με την ναφθαλίνη.)
Τα κατεβασμένα μάτια στο μετρό και τα λεωφορεία δεν είναι επειδή κοιμόμαστε.

ΥΓ. Τα κατεβασμένα μας μάτια, φίλοι ομοιοπαθείς Ισπανοί, δεν σημαίνουν ότι στην Ελλάδα κοιμόμαστε.

(Πρώτη δημοσίευση στο ηλεκτρον. περιοδικό «Ως3»)

Χτες στην Σμύρνη (κι ας είναι Νέα κι ας είναι Εστία)

Ήταν επειδή οι οικοδεσπότες της «Δρυ» προέρχονταν από την Σμύρνη; Μπορεί ο λόγος να είναι επειδή οι παρόντες ήταν κι αυτοί Σμυρνιοί και το κτίριο της Εστίας Νέας Σμύρνης είναι εστία των Σμυρνιών. Όποιο και να ‘ταν το συστατικό αυτό, κατάφερε κι έδωσε στην χθεσινή εκδήλωση γεύση σμυρνιώτικη. Όμορφη και νοσταλγική. Εκ μέρους του "Από δρυ παλιά κι από πέτρα" και των ηρώων του μυθιστορήματος, την Πηνελόπη, την Ζόι, την Τίνα, τον Παρασκευά και όλους τους άλλους, ευχαριστώ όλους τους συντελεστές.

Στην έναρξη, η 25μελής Χορωδία της Εστίας Νέας Σμύρνης μάς μετέφερε στην Σμύρνη με σμυρναϊκά τραγούδια. Κατόπιν, το λόγο πήραμε οι ομιλητές που και οι τρεις είμαστε παιδιά Χαμένων Πατρίδων. Η δημοσιογράφος Αγγελική Κώττη, ο ποιητής Κώστας Καναβούρης και εγώ. Η ηθοποιός κα Κωνσταντίνα Τζώρτζη συνόδευσε τις ομιλίες μας διαβάζοντας αποσπάσματα από το βιβλίο.

Η εκδήλωση έκλεισε με την Θεατρική Ομάδα της Εστίας Νέας Σμύρνης, με ένα απόσπασμα διαμορφωμένο σε θεατρική δομή. Ευχαριστώ τους ηθοποιούς της Ομάδας κα Μαρία Χατζηπέτρου, κα Μαρίνα Χρυσικού, κ. Παναγιώτη Τακουλίδη για την εξαιρετική ερμηνεία τους καθώς και τον συγγραφέα και σκηνοθέτη τους κ. Ανδρέα Ζάκα που απήγγειλε μέσα από την «Δρυ» στίχους της Οδύσσειας στην ομηρική. Ο λόγος του έρεε σαν καθομιλουμένη, λες και η ομηρική ήταν η γλώσσα του. Τόσο φυσικά. Ήταν συναρπαστικό που ακουγόταν η γλώσσα του Ομήρου στην Εστία Νέας Σμύρνης.

Ξανακούστηκε ο Όμηρος στην Σμύρνη (κι ας είναι Νέα κι ας είναι Εστία).

Η "Δρυς" στην Εστία της Νέας Σμύρνης

Οι φίλοι της «Δρυ», στην Αθήνα, έχετε την ευκαιρία να έρθετε ξανά σε επαφή με το βιβλίο στη μεγάλη εκδήλωση αφιερωμένη στο «Από δρυ παλιά κι από πέτρα» που οργανώνει η Εστία της Νέας Σμύρνης αύριο, Δευτέρα 6 Ιουνίου, στις 19:30 στην Εστία της Νέας Σμύρνης, Κ. Παλαιολόγου 1, Ν. Σμύρνη.

Για το μυθιστόρημα θα μιλήσουμε ο κ. Κώστας Καναβούρης / λογοτέχνης, η κα Αγγελική Κώττη / δημοσιογράφος και εγώ. Αποσπάσματα θα διαβάσει η ηθοποιός Κωνσταντίνα Τζώρτζη.

Την εκδήλωση θα ξεκινήσει η Χορωδία της Εστίας με γνωστά σμυρνέικα τραγούδια και θα κλείσει η Θεατρική Ομάδα της Εστίας, υπό τον κ. Ανδρέα Ζάκα, που θα διαβάσει σε μορφή δημόσιας ανάγνωσης ένα απόσπασμα του βιβλίου διαμορφωμένο σε θεατρική δομή. Το μυστικό που το ξέρετε εσείς που επισκέπτεστε το μπλογκ μου είναι ότι στην εποχή μας, σήμερα, θα ακουστούν μέσα στην αίθουσα ομηρικά!

Στα ποικίλα ακούσματα των ημερών, άλλα δυσάρεστα άλλα εκκωφαντικά, με χαροποιεί που θα ακουστεί ένας φρέσκος ήχος κι ας είναι παμπάλαιος. Ευχαριστώ την Εστία της Νέας Σμύρνης, τις εκδόσεις Ψυχογιός και όλους τους συντελεστές της εκδήλωσης.

Κοινωνικό Εκκρεμές και Νέα Κοινωνία

Ο κάθε άνεργος έχει το προσωπικό εκκρεμές του. Με αφετηρία το σημείο Απόλυσης ταλαντεύεται σύμφωνα με τον Νόμο της Ταλάντωσης της Φυσικής και κάποια στιγμή, καθώς ολοένα μικραίνουν οι ταλαντώσεις, θα σταματήσει στο σημείο του Νέου Εαυτού του. Που θα είναι μακριά από το σημείο της Αφετηρίας-απόλυσης και τον παλιό του εαυτό. Από αυτό που ήταν πριν, θα απέχει παρασάγγας.

Ταυτόχρονα και παράλληλα με το προσωπικό εκκρεμές του καθενός μας, κινείται ένα ακόμη εκκρεμές. Είναι το Κοινωνικό εκκρεμές. Φορτωμένοι φύρδην μίγδην πάνω σε αυτό το πολυ-εκκρεμές, είμαστε το σύνολο πλέον «Εργαζόμενοι Χωρίς Δουλειά» (όλοι μαζί κι όχι ο καθένας χώρια ως μονάδες) και, από κοντά, το ανθρώπινο περιβάλλον μας που «κρέμεται» από εμάς. Όλοι δια της ταλάντωσης αναμένουμε, προσδοκούμε και ψάχνουμε με το μάτι, με αγωνία, το σημείο όπου θα ολοκληρωθεί η κοινωνική ταλάντωση και θα αποβιβαστεί το πλήθος.

Αναμένουμε, προσδοκούμε και ψάχνουμε με αγωνία μια Νέα Κοινωνία. Που εννοείται πως θα είναι φιλοξενότερη της Παλαιάς.

Στην τρέχουσα υπό ταλάντευση Παλαιά Κοινωνία που, παρά τα λόγια, εμφανώς δεν αμφιταλαντεύεται αλλά πλήττεται, το κοινωνικό εκκρεμές ακολουθεί το δρόμο των ταλαντώσεών του χωρίς να έχει ακόμη αποκαλυφθεί (όμως ίσως έχει αρχίσει να φαίνεται αχνά) η στάση Νέα Κοινωνία.

Δεν λέει να τελειώσει η κοινωνική ταλάντωση να δούμε πού βρισκόμαστε! Ο δρόμος της όλο και μακραίνει αντί να κοντεύει, αφού παίρνει συνέχεια νέα φόρα με την αδιάκοπη είσοδο νέων «Εργαζομένων Χωρίς Δουλειά». Ένας-ένας, δίνουν νέα ώθηση στο πρόβλημα.

Τα έκτακτα συμπληρωματικά έργα καθυστερούν την παράδοση του έργου.

Σκέψη στο περιθώριο
Το πρόβλημα της ανεργίας εκκρεμεί. Από το «εκκρεμές» ή από την «εκκρεμότητα»; (Δουλειά για το σπίτι.)

Ένα από τα κείμενά μου για την ανεργία

ΥΓ. Αν επιθυμείτε να μάθετε πώς παντρεύεται η Φυσική με την Ανεργία, αναζητήστε το παλιότερο (Ιανουάριος) κείμενό μου «Μαθήματα απλής φυσικής για αρχαρίους ανέργους» εδώ στο blog μου, στο http://www.booknights.gr/ta-keimena-ths-noel/ και στο http://akamas.wordpress.com/