Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2010

Προετοιμάζοντας μια παρουσίαση. (Ακόμη ένα ποτηράκι!)


Προετοιμάζοντας μια παρουσίαση βιβλίου.
Μοιάζει να είναι απλό. Έτσι δείχνει. Μια βιβλιοπαρουσίαση φαίνεται εύκολη υπόθεση. Έλα όμως που δεν είναι! Θα σας πω αμέσως μερικούς λόγους για να με νιώσετε:

Πρώτον, δεν μπορείς να πεις όλο το βιβλίο σε μισή ωρίτσα. Όσοι το επιχείρησαν, απέτυχαν οικτρά. Κατέστρεψαν την μαγεία της ανάγνωσης κι έκαναν το κοινό από κάτω να χασμουριέται. Αναγκαστικά καλείσαι να κάνεις αυστηρότατη επιλογή εστιάζοντας σε ένα-δυο πράγματα από το έργο που όμως εσύ, ο νους που το δημιούργησε, το κατέχεις ως ενιαίο σύνολο. Είναι επομένως πολύ δύσκολο να το κόψεις σε κομμάτια σαν πασταφλόρα και να επιλέξεις ένα κομμάτι σε βάρος των υπολοίπων που νοστιμίζεσαι εξίσου.
Σ’ αυτό το στάδιο, δεν ξέρω τι κάνουν οι άλλοι, πάντως εγώ έχω καταναλώσει ήδη τα δυο πρώτα ποτηράκια κρασί για να αντιμετωπίσω την κατάσταση. Ο τεμαχισμός έχει μια βιαιότητα. Επιπλέον, η επιλογή χωρίζει τα περιστατικά του βιβλίου και τους ήρωες σε επιτυχόντες και μη. Νιώθω άσχημα για τους ήρωες και τα ωραία περιστατικά που μένουν έξω. Και ενοχή νιώθω, επειδή τα άφησα εγώ, αν και καμαρώνω γι’ αυτά και μέλημά μου είναι να τα προστατεύω. Αυτά τα λυπημένα συναισθήματα δεν είναι καλός λόγος για να ξαναγεμίσει το ποτηράκι;
Όσο το κάνω, από τη φυσική μου διάθεση να τους έχω όλους ευχαριστημένους, υπόσχομαι ότι στην επόμενη βιβλιοπαρουσίαση του ίδιου βιβλίου θα δείξω άλλα μέρη κι άλλα αποσπάσματα. Τηρώ την υπόσχεσή μου, αυξάνοντας τον όγκο της δουλειάς κατακόρυφα. Κάθε φορά, σχεδόν φτου κι απ’ την αρχή.

Η επιλογή του τι θα πεις και τι θα αφήσεις, είτε σαν θεματικές ενότητες είτε σαν αποσπάσματα είτε ό,τι άλλο, θέλει πολλή σκέψη κι ένα μάτσο χαρτιά γιατί μάλλον θα χαλάσεις πολλά στο σβήνε-γράφε. Ποτέ δεν είσαι σίγουρος πέραν πάσης αμφιβολίας ότι επέλεξες σωστά κι ότι δεν έκλεψες από τον αναγνώστη σου την χαρά του να ανακαλύψει τα καλά του βιβλίου χωρίς να τον προϊδεάσεις σαν δασκαλίτσα. Εκεί υπεισέρχεται και ο άλλος μπελάς: το πόσο μακριά θα φθάσεις στην διήγηση της πλοκής ώστε να μην χαλάσεις το σασπένς και τη γοητεία του ταξιδιού του αναγνώστη... Πόσο μακριά θα τον πας τον αναγνώστη μέσα στο βιβλίο;
Εμ έλα ντε! Το αποφασίζεις ξαναγεμίζοντας το ποτήρι σου...

Μόνο έναν τρόπο έχω βρει ως τώρα και θα τον μοιραστώ μαζί σας: Την ώρα που προετοιμάζω την βιβλιοπαρουσίαση κοιτάω να έχω νοερά τον αναγνώστη μαζί μου και σε συνεργασία, υποτίθεται, να κάνουμε τη δουλειά. Αυτός να μου λέει (!!) τι θα περίμενε να γνωρίσει από το βιβλίο ...αν το είχε διαβάσει. (Εννοείται ότι αυτό δεν επιτυγχάνεται εύκολα αν δεν έχουν καταναλωθεί πριν τα ποτηράκια που είπαμε.)
Εκ δεξιών σου κάθεται ο υποψήφιος αναγνώστης και αριστερά σου έχεις τον κεντρικό ήρωα του βιβλίου, ο οποίος, σαφέστατα, έχει κι αυτός άποψη. Κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα, μια που αυτή η υπόθεση τον αφορά άμεσα. Όσο αυτοί οι δύο (αναγνώστης/ήρωας) επιχειρηματολογούν ή κάποιες φορές κιόλας διαπληκτίζονται, περιμένεις υπομονετικά να καταλαγιάσει η διαμάχη και να δεις πού θα γείρει η πλάστιγγα. Φυσικά, πίνοντας ένα ποτηράκι...

Εάν υπάρχει κεντρικός ήρωας κι όχι ένα μπούγιο από ήρωες, φαινομενικά τα πράγματα είναι πιο εύκολα: έχεις μ’ έναν να ασχοληθείς. Τι γίνεται όμως αν αυτός ο ένας είναι, παράδειγμα, σαν την Σουλτάνα Καπαγιαννίδου του «Τη Νύχτα Που Γύρισε ο Χρόνος», δηλαδή μια πολύπλοκη προσωπικότητα με δική της οπτική; Τότε σκούρα τα πράγματα!
Δεν είναι, βέβαια, μόνο οι ήρωες που σου βάζουν ένα σωρό δυσκολίες όταν πας να μιλήσεις γι’ αυτούς. Γιγαντιαία δυσκολία βρίσκω στο να παρουσιάσει κανείς την τεχνική της γραφής ενός βιβλίου. Ένα καλό παράδειγμα, οι τρεις χρόνοι του «Τη Νύχτα Που Γύρισε Ο Χρόνος» (το απόλυτο τώρα, το σύγχρονο και το παρελθόν) που προσπαθούσα κατά τη γραφή να τους πλέξω σαν την καλοκαμωμένη πλεξούδα της γιαγιάς (ειλικρινά αυτό είχα στο μυαλό μου), ...πώς το λες αυτό σε μια παρουσίαση; Θα νομίζουν ότι όταν ετοίμαζες την παρουσίαση τα είχες τσούξει!

Προετοιμάζοντας την άφιξη του Επισκέπτη του Ονείρου.
Η ευθύνη, πιστέψτε με, είναι μεγαλύτερη όταν αναλαμβάνεις να παρουσιάσεις το βιβλίο άλλου συγγραφέα. Νιώθεις όπως ο γονιός που του έχουν αναθέσει να προσέχει το παιδί κάποιου άλλου, οπότε είσαι διπλά και τρίδιπλα προσεκτικός.

Αν δεν θέλεις, όπως εγώ δεν θέλω, να ακολουθήσεις τον κλασικό δρόμο βιβλιοπαρουσίασης «αναφορά λίγο στην πλοκή και τι είπε το βιβλίο σε μένα», που μεταξύ μας κανέναν δεν νομίζω ότι ενδιαφέρει τι είπε ένα βιβλίο σε μένα, αφήστε που αυτό ακυρώνει την αρχή ότι ο κάθε αναγνώστης βάζει τον εαυτό του στο βιβλίο, (δέκα αναγνώστες αν σου μιλήσουν για ένα βιβλίο, δέκα διαφορετικές ματιές θα βρεις, αυτό είναι το καλό), τότε εκ των πραγμάτων θα πρέπει να περιηγηθείς ψάχνοντας να βρεις μια στρωτή οδό που δεν την ξέρει ο πολύς ο κόσμος.
Δεν σου κάνει κόπο! Είναι διασκέδαση το να ανακαλύπτεις δρόμους. Έτσι τουλάχιστον το βλέπω, γι’ αυτό και δεν κουράζομαι εύκολα! Άμα, μάλιστα, έχεις καλή παρέα τον συγγραφέα του βιβλίου, η πορεία γίνεται ακόμα πιο ευχάριστη, ξεχνιέσαι και πας ακόμα πιο μακριά. Νομίζω ότι έτσι κι αλλιώς είναι καθοριστικό για το καλό αποτέλεσμα, σε ό,τιδήποτε, να υπάρχει πολύ ή λίγο η προσωπική ευχαρίστηση. Δεν βρίσκετε;

Ο Επισκέπτης του Ονείρου είναι το νέο μυθιστόρημα της Ελένης Κ. Τσαμαδού. Την Ελένη την εκτιμώ και σαν συγγραφέα και σαν άνθρωπο. Γνωριστήκαμε στον «Ψυχογιό» και κολλήσαμε. Με τον Επισκέπτη της συμβαίνει ό,τι ισχύει με τους φίλους όταν βλέπεις ένα παιδί τους χαρισματικό και τσακίζεσαι να το υποστηρίξεις. Απόλαυσα το βιβλίο, προσωπικά είδα τα χαρίσματά του και με μεγάλη μου χαρά θα βγάλουμε στο φως μερικά (!) στον Ιανό της Αθήνας στις 20 Οκτωβρίου, στην πρώτη του παρουσίαση.
Η Τέσυ Μπάιλα, η συγγραφέας και φωτογράφος, μάς αποθανάτισε με την Έλεν την ώρα που επιλέγουμε τα αποσπάσματα που θα απαγγελθούν κατά την παρουσίαση. Προσηλωμένες στη δουλειά μας, δεν πήραμε είδηση! Ευχαριστούμε την Τέσυ για το ενσταντανέ. Το «μια εικόνα χίλιες λέξεις» είναι πέρα για πέρα αληθινό: αν δεν μου είχε στείλει η Τέσυ τη φωτογραφία, δεν θα είχα γράψει σήμερα όλο αυτό το κατεβατό!

Μέχρι την Τετάρτη 20 Οκτωβρίου έχουμε αρκετές ακόμη μέρες μπροστά μας για να δουλέψουμε με την Έλεν πάνω στην παρουσίαση του βιβλίου της και, φυσικά, να περάσουμε καλά. ...Για να σας προλάβω, μια χαρά αφορμή για να πιούμε ένα ποτηράκι!

12 σχόλια:

Τέσυ Μπάιλα είπε...

Με τόση προσήλωση είναι σίγουρο ότι η παρουσίαση θα είναι εξαιρετική!
καλή επιτυχία και στις δυο σας και καλοκυκλοφόρητο το νέο βιβλίο της κ. Τσαμαδού!

Sofia Voikou είπε...

Αν και νομίζω ότι το μπουκάλι δεν σας έφτασε, πολύ θα ήθελα να πιω κι εγώ ένα ποτηράκι μαζί σας!!!
Είμαι σίγουρη τόσο για την επιτυχημένη παρουσίαση σου (οι παρουσιάσεις σου είναι από τις πιο ευχάριστες παρουσιάσεις βιβλίων που έχω παρακολουθήσει) όσο και την επιτυχημένη πορεία του "Επισκέπτη"...

Noelle Baxer είπε...

Είστε και οι δυο σας καλεσμένες για να το πιούμε παρέα και να κατεβάζουμε ιδέες! Η συγγραφή είναι μοναχική εργασία οπότε με κάτι τέτοια παίρνουμε κι εμείς χαρά!! Σοφία, σε περιμένουμε στην Αθήνα. Την Τέσυ την έχουμε εδώ.

Τέσυ Μπάιλα είπε...

Αν και δουλεύω ως αργά θα έρθω αμέσως μετά από Γλυφάδα. έλπίζω να καθυστερήσετε κι εσείς λιγάκι! καλή επιτυχία!

Noelle Baxer είπε...

Αν εννοείς, Τέσυ, τη μέρα της παρουσίασης του Επισκέπτη, ελπίζω ότι δεν θα καθυστερήσουμε πιο πολύ από το ακαδημαϊκό τέταρτο. Αλλά αυτό είναι θέμα της Έλεν, δική της είναι η παρουσίαση. Εκείνη την μέρα θα είμαστε "ξοδεμένες" για να κατεβάζουμε ιδέες. Για κρασάκι αναφερόμουν εκτός παρουσίασης.(Και να έπινα και πολύ κι όλας...)
Όποτε θέλετε!

Τέσυ Μπάιλα είπε...

Για κρασάκι όποτε θέλετε! στην παρουσίαση θα αργήσω λίγο.
φιλιά

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ είπε...

Επειδή στο προηγούμενο βιβλίο της Ελένης είχαμε συνεργαστεί, ξέρω ακριβώς το πόσο κόπο έχει μια παρουσίαση, αλλα΄ξέρω και πόσο καλά ξέρεις να οργανώνεις κάτι τέτοιο Νοέλ! Θα είμαι εκεί για να σας καμαρώσω!

Noelle Baxer είπε...

Εσύ, Λένα, τα ξέρεις από πρώτο χέρι! Πολύ χαίρομαι που θα σε έχουμε στις 20 στον Ιανό! Όταν μιλάς στο κοινό και βλέπεις ανάμεσά τους πρόσωπα που γνωρίζεις, σε "ζεσταίνει" και τα λες πιο άνετα!
Έμαθα τα καλά τα νέα, πως πήγες στη Γερμανία στους ομογενείς. Από αυτά που διάβασα στο μπλογκ σου κατάλαβα ότι επέστρεψες με την ίδια αίσθηση που είχα κι εγώ τον Μάιο που πήγα με τη "Νύχτα": ενθουσιασμένη με τους ανθρώπους που γνώρισες και τον φιλόξενο Ηλία Τάκη, ανάμεικτα όμως τα αισθήματα με θλίψη για την κατάσταση και σκεπτικισμό. Μετά το ταξίδι μου στη Γερμανία (αν και έμεινα λιγότερο διάστημα από σένα και δεν "μπερδεύτηκα" με την γερμανική Γερμανία όσο εσύ για να έχω καλή εικόνα) θυμάμαι ότι ή ήμουν πολύ χορτάτη ή ήμουν πολύ σκεφτική, πάντως για μέρες ήμουν, παραδόξως, σιωπηλή!! Κι εσύ το ίδιο;

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ είπε...

Ναι Νοέλ.... Ακόμα σκέφτομαι όσα άκουσα και ήταν πολλά γύρω από τις Γερμανική νοοτροπία, τις συνήθειες της ζωής τους και κυρίως τους Έλληνες που όλοι δούλεψαν πολύ σκληρά για να πετύχουν. Όμορφη χώρα, η αρχιτεκτονική τους αξιόλογικη και επιβλητική, τα πάρκα, οι δρόμοι, αλλά... Κάτι με πάγωνε....Αυτό που ήταν ζεστό και γλυκό ήταν οι Έλληνες γύρω μου....

Noelle Baxer είπε...

Σκέφτομαι, Λένα, ότι ίσως συμβαίνει και τ' άλλο: επειδή ζούμε στην Ελλάδα, τα καλά της τα 'χουμε κάθε μέρα και περνάνε απαρατήρητα σαν το ηλεκτρικό που μόνο όταν μας το κόψουν καταλαβαίνουμε πόσο εξαρτημένοι είμαστε. Μόλις χάσουμε την Ελλάδα βγαίνοντας από τα σύνορα και ιδιαίτερα με το δυνατό κοντράστο μιας χώρας σαν την Γερμανία, τότε κάνουμε σκέψεις που, πριν, δεν θα τις κάναμε από τον καναπέ μας. Δυο-τρεις μερούλες με τους ομογενείς στη Γερμανία, τους ζεστούς και γλυκούς που περιέγραψες, και συνειδητοποιείς την έννοια τι εστί Ελλάδα!
Μμμμ ...αυτό έχει έξτρα σημασία αν λάβεις υπόψη σου ότι το λέω εγώ που η μια μου γιαγιά ήταν αυστριακής καταγωγής.

Eleni Tsamadou είπε...

Ω Θέε μου! Η Τέσσυ μας έκλεψε την εικόνα. Πότε την πήρε το θηρίο..και τι αυτοσυγκέντρωση, τι εργατικότης! Το προσέξατε βέβαια...Η μαμά και η κόρη επί το έργον..
Ναι, δε θα είχα αντίρρηση για ένα και δύο ποτηράκια ως γνωστόν ξελαμπικάρουν το μυαλό, κατεβάζουν ιδέες. In vino veritas που λέγανε και οι Ρωμαίοι.
Λοιπόν, τα αστεία τελείωσαν.. τα κεφάλια μέσα.. η δοκιμασία πλησιάζει. Άν δεν το ξέρετε σας το λέω εγώ, οι ναυπηγοί έχουν τη μεγαλύτερη αγωνία, έτσι λένε, όταν γίνεται η καθέλκυση του πλοίου. Το "πείραμα της ΄Ισιδος" όπως λέγεται, η θα σταθεί και θα πλεύσει το πλοίο ή θα γύρει και θα βουλιάξει.
Και για μας το "πείραμα της ΄Ισιδος" είναι η πρώτη παρουσίαση. Η Νοέλ όμως είναι καλός καπετάνιος, ξέρει να κρατήσει το τιμόνι και να οδηγήσει το πλοίο στο ταξίδι του, γιααυτό της εμπιστεύομαι το τιμόνι και μαζί και οι δύο κρατάμε την ανάσα μας μέχρι την πρώτη πλεύση.

Noelle Baxer είπε...

Η καθέλκυση του πλοίου σου, Έλεν, μια χαρά θα πάει. (Με ένα-δυο ποτηράκια, παύεις να ανησυχείς...)

Αστεία-σοβαρά, μια γκραν βιβλιοπαρουσίαση είναι σαν ένας γκραν γάμος: όσο και να τον προετοιμάζεις, μια τόση δα έστω αναποδιά, δεν μπορεί, θα σου τύχει. Στις βιβλιοπαρουσιάσεις μού έχουν συμβεί πολλά ενδιαφέροντα που, όταν γεράσω, θα τα διηγούμαι γελώντας: Μια φορά ο παρουσιαστής άργησε να έρθει επειδή δεν έβρισκε ταξί κι ήρθε σχεδόν στο τέλος, άλλη φορά γινόταν πορεία έξω από το βιβλιοπωλείο κι είχαν κλείσει οι δρόμοι... Το χειρότερο, εκείνη τη φορά, ήταν ότι η πορεία έφτασε στο ύψος του βιβλιοπωλείου την στιγμή που πρόβαλα φωτογραφίες της παλιάς Καβάλας δείχνοντας την εύθυμη πλευρά της πόλης του '70 ενώ απ' έξω ο κόσμος φώναζε "Μπάτσοι-δολοφόνοι" κι άλλα ανάλογα θυμωμένα συνθήματα. Το κοντράστο εκείνο ήταν σοκαριστικό.

Σ' αυτές τις περιπτώσεις, από την καθέλκυση που λέει η Έλεν, κρατάς και πίνεις την σαμπάνια που προοριζόταν για το πλοίο...