Τετάρτη 30 Μαρτίου 2011

Η καταδίκη των μισθοφόρων

Μπορεί, σήμερα, να μην αναγκαζόμαστε να βαδίσουμε από τη Ρώμη ως τη βαθιά Ανατολία και το σταύρωμα στο πλάι των δρόμων για παραδειγματική τιμωρία να έχει εκλείψει, όμως η έννοια της μισθοφορίας φαίνεται να κουβαλάει από αιώνα σε αιώνα αναλλοίωτες γονιδιακές κακοτεχνίες. Η Έννοια Μισθοφορία ήταν και είναι από γεννησιμιού της δύσμορφη.


Πιάνοντας δουλειά ως μισθωτός μισθοφόρος, αποδέχεται ο μισθοφόρος ότι δέχεται να μισθώνει κάποιος τις (συγκεκριμένες) υπηρεσίες του για όσο διάστημα τις χρειάζεται. Τίποτα μεμπτό σε αυτό όσο κι αν τσούζει τον εργαζόμενο μισθοφόρο ότι κάποιος άλλος ορίζει το «έως πότε» και το «εάν ακόμη» τον χρειάζεται. Η δυσμορφία έπεται και πατάει σε αυτή τη λογικά αποδεκτή βάση της εξαρτημένης εργασίας. Πατώντας πάνω εκεί και ξεπερνώντας σε ύψος τον εργαζόμενο, η μισθοφορία ξεχνάει κάποιες φορές τη γήινη υπόστασή της και παρασύρεται σε εναέριες ή υπόγειες φύσεις που δεν είναι η φύση της, όπως αιωρούμενους εκβιασμούς, έρπουσες απειλές που πιπιλούν υποχθόνια το «έως πότε» και παιχνίδια που αρμόζουν σε γάτες και ποντίκια.


Τώρα που οι μισθοφόροι μισθωτοί δεν στέλνονται στα σύνορα της αυτοκρατορίας αλλά στρατοπεδεύουν στα περιορισμένα τετραγωνικά μιας επιχείρησης βρισκόμενοι κυριολεκτικά (;) ανάμεσα στα πόδια του ανθρώπου που τους μισθώνει, η μισθοφορία μοιραίο είναι να σκοντάφτει στις ανθρώπινες σχέσεις που τις σκουντάει ο ανθρωποκεντρισμός της εποχής μας σε νέα χωροδιάταξη. Σκουντώντας τες να καθίσουν η μια όπως-όπως στα γόνατα της άλλης. Στριμωγμένες μεν αλλά σε αυτοκρατορικό θρόνο δε.


Η κακή χρήση των «έως πότε» και «εάν ακόμη», με τις σύγχρονες μεθόδους που δεν βγάζουν νύχια, επαυξάνει με νέα γενετική ασχήμια την κληρονομημένη γονιδιακή κακοτεχνία της Μισθοφορίας. Και την περνάει έτσι, δηλαδή ακόμη ασχημότερη, στις επόμενες γενιές μισθοφόρων. Άμα τύχει μάλιστα να την ντύσουν και με μοντέλα κακής συμπεριφοράς, τότε δεν φαίνεται να μένουν και πολλά στους επόμενους για να αποτελειώσουν την τέλεια εργασιακή δυσμορφία.


Αναλογιζόμενοι τους προγόνους μισθοφόρους, από το χτες στο σήμερα οι ιστορικές ομοιότητες ξαφνιάζουν με την μακροζωία τους. Έτσι, ο κουρασμένος πενηντάρης μισθοφόρος και η γυναίκα μισθοφόρος που σέρνει τρία κουτσούβελα από τη φούστα της, έτσι και σήμερα, το ίδιο και σήμερα, κανείς δεν τους «μισθώνει». Έχει δυστυχώς φαίνεται περάσει στα γονίδια.


Σκέψη στο περιθώριο Να αλλάξουμε DNA δεν γίνεται, να μάθουμε όμως να ζούμε καλύτερα με το DNA μας, γίνεται και παραγίνεται.


Ένα ακόμη κείμενό μου για την ανεργία

Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Η αλλιώτικη "ειπωμωνύ" της ανεργίας

Ανάμεσα στους συντρόφους, τους σωστούς συντρόφους παντός καιρού, ισχύει ο νόμος των συγκοινωνούντων δοχείων. Μαζί με μία ανεργία, παίρνουμε ακόμη μία ανεργία δώρο για τον/την σύντροφό μας.

Επικρατεί η αντίληψη ότι σ’ ένα ζευγάρι μόνο ο ένας σύντροφος, αυτός σε επαγγελματική κρίση, έχει το πρόβλημα. Ότι η αυτονόητη δουλειά του άλλου είναι να αναμένει και υπομένει. Απόδειξη, όποιος θέλει να μάθει αν υπάρχει κάτι νεότερο στο επαγγελματικό ανακοινωθέν του άνεργου, ρωτάει ιδιαιτέρως τον σύντροφό του. Ακόμη, δεν είναι τυχαίο ότι ο συχνότερος κοινωνικός έπαινος που απονέμεται στον σύντροφο ανέργου, είναι της Υπομονής.

Τα έμπειρα στην ανεργία ζευγάρια γνωρίζουν ότι το πρόβλημα είναι 1 + 1. Το δράμα έχει δύο πράξεις. Η πρώτη πράξη ανήκει δικαιωματικά στο μέλος που έχασε τη δουλειά του κι είναι φυσικά η πιο θεαματική, γι’ αυτήν μαζεύεται ο κόσμος. Η δεύτερη πράξη, το έργο του συντρόφου, είναι ένας μονόλογος που δεν κόβει εισιτήρια. Ο ρόλος αποδίδεται μάλιστα καλύτερα όταν δίδεται μπροστά σε άδεια καθίσματα με κλειστές τις πόρτες. Χωρίς να σημαίνει ότι έχει μικρότερη αξία επειδή δεν έχει θεατές. Απαραίτητη όμως σημείωση: Επειδή δεν έχει θεατές, μην περιμένετε χειροκρότημα.

Εάν αυτός που έμεινε χωρίς δουλειά είναι ο άντρας, επικρατεί επίσης η αντίληψη ότι τα πράγματα είναι πιο εύκολα σε συντροφικό επίπεδο, γιατί η γυναίκα έτσι κι αλλιώς είναι οπλισμένη με υπομονή.

Η συγκεκριμένη υπομονή πρόκειται για μία διαφορετική ειπωμωνύ. Με το που ανατρέπεται το καθεστώς και κάποιος από εργαζόμενος γίνεται «οικιακά», είτε είναι άντρας είτε γυναίκα ακολουθούν ντόμινο μια σειρά από ανατροπές που με τη δύναμη του τσουνάμι σαρώνουν το φοινικόδεντρο από όπου, καθισμένος στην κορυφή, στεγνός και ασφαλής, παρατηρούσε με τα κιάλια την επερχόμενη περιβαλλοντική καταστροφή του. Όσο φώναζε ότι πλησιάζει το κακό, ο/η σύντροφός του μάζευε βιαστικά τις καρέκλες.

Ο / Η σύντροφος ζει μια συντροφική εξ αγχιστείας ανεργία. Μια μοναχική, σιωπηλή, βαθιά θλιπτική συν-ανεργία κλάσεις ανώτερη από την κλασική υπομονή. Είναι η δύναμη του να είσαι πάντα εκεί όταν φυγοκεντρικά διώχνεσαι απών, οι τρυφερές συνωμοσίες και οι κρυφά πληρωμένοι λογαριασμοί, ο πάκος τα ματαιωμένα σχέδια στην τσάντα της ανακύκλωσης, η αναβολή της αναβολής ω αναβολή, η θετική αύρα στο σπίτι που δεν κυκλοφορεί σε σπρέι, το μοίρασμα της νυχτερινής εφίδρωσης, η αντοχή σε μια επώδυνη μονιμότητα, η νέα γνώση της νεοαπόγνωσης, η συνεχής επίκυψη για να σηκώνεις από κάτω πεσμένες κουβέντες, το κολλημένο χαμόγελο, η άγρυπνη ματιά κι όταν κοιμάσαι, η πλύνε-βάλε στολή κλόουν για μπροστά στα παιδιά, η ανώφελη επίγνωση ότι από τον σύντροφό σου και συγκεκριμένα από το δικό του πότε θα βρει νέα εργασία, εξαρτάται η λύση του δικού σου προβλήματος.

Είτε άντρας είτε γυναίκα, ως σύντροφος έρχεται κανείς αντιμέτωπος με πρακτικά καθημερινά θέματα που σταδιακά, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, από το πώς δηλαδή εκτοξεύουν έναν τεταμένο άνθρωπο, επιλέγει να αποσιωπά και να αντιμετωπίζει μόνος. Αυτό είναι το περιβόητο στάδιο της Σιωπής. Η συντροφική ομερτά της ανεργίας.

Κάτω από τα βουβά πρακτικά και τα σιωπηλά καθημερινά, συσσωρεύονται με τον καιρό ακραία υπαρξιακά φαινόμενα. Το «αυτή θα είναι η ζωή μου από ’δω και μπρος;», το «τι θα γίνει αν διακοπεί αύριο και η δική μου η δουλειά;», το «από πότε έχουμε να περάσουμε καλά;» είναι μερικά μόνο από τα κλασικά υπαρξιακά ερωτήματα που τιτιβίζουν ενοχλητικά, δαιμονισμένα, γύρω από την ή τον συν-άνεργο σύντροφο.

Η «ειπωμωνύ» σαν το ξερό κρεμμύδι έχει πολλές φλούδες. Αθώα λευκές φλούδες που, ωμές, καίνε σαν διάολοι. Μέσα-μέσα στις φλούδες του κρεμμυδιού υπάρχει κρυμμένη μια πράσινη, χλωρή καρδιά. Η κοινή καρδιά του ζεύγους.

Σκέψη στο περιθώριο
Ο κόσμος την καρδιά του ξερού κρεμμυδιού τείνει να την πετάει και να κρατάει τις φλούδες.

Ένα ακόμη κείμενό μου για την ανεργία

Τετάρτη 16 Μαρτίου 2011

Το Business Plan του πάγκου με τα φρούτα

Και να θέλουμε, στις μέρες μας είναι δύσκολο να γίνουμε από δήμαρχος κλητήρας. Γιατί υπάρχουν κλητήρες χωρίς δουλειά που ψάχνουν για δουλειά. Γιατί να πάρουν δήμαρχο;

Στις ασπρόμαυρες ελληνικές ταινίες τέτοια σενάρια ήταν δημοφιλή. Βέβαια, δεν ήταν κωμωδίες. Η κόρη πλουσίας οικογενείας που από κόρη δημάρχου έγινε σύζυγος κλητήρα πλάνταζε στο κλάμα, και το νεόπτωχο παλικάρι στην οικοδομή που βρόντηξε κάτω δημαρχίες κι αηδίες τραγούδαγε πικρά τραγούδια. Η ευχαρίστηση του θεατή ήταν ότι αυτό δεν συνέβαινε σε αυτόν (στον θεατή). Μασούλαγε τον πασατέμπο του από απόσταση ασφαλείας.

Πια, δεν είμαστε σε απόσταση ασφαλείας. Πρωταγωνιστούμε εμείς! Η εποχή έχει γυρίσει σελίδα και η ζωή δεν είναι άσπρη-μαύρη. Τα λόγια ότι στην ανάγκη «θα πάω πωλήτρια στο σούπερ μάρκετ» είναι σε παλιά γλώσσα. Στα σύγχρονα, δεν μεταφράζεται έτσι και δεν πολυισχύει. Επειδή σε μία εργασιακή σχέση παντρεύονται δύο ανάγκες: η ανάγκη του εργοδότη και η ανάγκη του εργαζόμενου. Πριν ξαναπείτε λοιπόν ότι στην ανάγκη «θα πάω να πουλάω ψωμί», σκεφθείτε αν η ανάγκη που επικαλείστε συμφωνεί με του συγκεκριμένου κυρίου-Γιάννη, του αρτοποιού της γειτονιάς σας.

Όσο πιο κλητήρας είμαστε διατεθειμένοι να πάμε, τόσο πιο δήμαρχος θα διαπιστώνουμε πως είμαστε! Κανένας προϊστάμενος κλητήρων δεν θα πετάξει την σκούφια του να μας έχει από κάτω του. Κανένα αφεντικό δεν θα νιώσει αρκετά αφεντικό κοντά μας. Είμαστε παράταιροι, είμαστε απειλή. Ο ακαδημαϊκός όρος είναι «overqualified».

Ενός λάθους μύρια έπονται. Όταν πάμε να χτυπήσουμε μια λάθος πόρτα, θα συναντήσουμε λάθος άνθρωπο (τον κύριο-Γιάννη) και μάλλον θα του πούμε λάθος λόγια. Ο άσσος που κρίνουμε πως έχουμε στο μανίκι μας, ότι ξεσκονίζοντας το ράφι του θα ξεσκονίσουμε και την επιχείρησή του προσφέροντας δωρεάν στον εργοδότη μας, παράδειγμα, ένα σούπερ business plan που ούτε στο όνειρό του δεν το έχει δει, είναι άλλης τράπουλας άσσος. Της παλιάς μας τράπουλας.

Άρα, ή να βρούμε τα σωστά λόγια να πούμε στον κύριο-Γιάννη (γνωρίζοντας τον κίνδυνο «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού») ή να μείνουμε σταθεροί στον επαγγελματικό μας στόχο και σε αναμονή (γνωρίζοντας τον κίνδυνο «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού»).

Οπωσδήποτε, όσο πιο κοντά παραμένει κανείς στον Στόχο του, τόσο τον βλέπει και τον θυμάται. Μερικές αποφάσεις, τελικά, είναι ζήτημα θέσης.

Σκέψη στο περιθώριο
Ουδέν προσωρινότερον! Αντί του ουδέν μονιμότερον.

Ένα ακόμη κείμενό μου για την ανεργία.

Τετάρτη 9 Μαρτίου 2011

Πορτρέτο μελλοντικού ΗΟΜΟ ΝΕΟ-ΑNERGOS

Τυχαίο πορτρέτο μελλοντικού homo neo-anergos
Μια κοινή προσωπογραφία

Ανάλυση τεχνοτροπίας:

Πρόκειται για ένα κλασικό πορτρέτο εργαζόμενου Ανώτατης Σχολής. Ίσως και Ι.Ε.Κ. Τέλος πάντων κάποιας Σχολής, δεν έχει σημασία.

Ο εργαζόμενος του πορτρέτου μας δεν διαφέρει από τον διπλανό του στην πινακοθήκη. Η χρωματική παλέτα έχει επιλεγεί έτσι ώστε να μην τραβάει την προσοχή. Κυριαρχούν τα κλασικά χρώματα επαγγελματικού κοστουμιού ή ταγιέρ, χωρίς ενδιαφέρουσες ενδυματολογικές πινελιές που θα ανέτρεπαν την κατεστημένη επαγγελματική εικόνα.

Το έργο σε γενικές γραμμές χαρακτηρίζεται από καλή εργασιακή ρουτίνα. Ο καλλιτέχνης πέτυχε να δείξει ότι ο ήρωας του πορτρέτου ελέγχει τον ατομικό εργασιακό του χώρο όπως τα μολύβια στη μολυβοθήκη του. Κοιτώντας τον πίνακα μπορούμε να υποθέσουμε με σιγουριά ότι αναγνωρίζει στις φωτογραφίες τα παιδιά των συναδέλφων του και είναι πληροφορημένος για τις ιώσεις τους και τα δώρα που τους φέρνει ο Άη-Βασίλης.

Ο εικονιζόμενος μάς κοιτάζει κατάματα. Μας εξερευνά σαν υποψήφιο πελάτη. Μας αναγκάζει να βγάλουμε την τσίχλα από το στόμα. Αποτελεί ένα εξαίρετο δείγμα της τεχνοτροπίας-καθρέφτης. Μένεις με την απορία τελικά ποιός από τους δύο είναι πίσω από τα κάγκελα της φυλακής, εσύ ή αυτός. Φανερή επιδίωξη του δημιουργού ήταν να έχει -και έχει- ο ήρωάς του το βλέμμα του ικανοποιημένου παλιού πάτερ-φαμίλια που έχει κλειδώσει στο κατώι τα κορίτσια του. Είναι μια ματιά σταθερή και σίγουρη σαν ασφαλιστική εταιρεία. Καμιά πινελιά ανησυχίας, κανένα ίχνος υποψίας. Θα συμφωνήσετε όμως πως υπάρχει μια δόση έντασης που θα ξεσπάσει αργότερα στο σπίτι.

Κάποια κούραση που διαφαίνεται στα μάτια, σας επιστείω την προσοχή σε αυτούς τους αχνογκρί αχνομελιτζανί κύκλους που απλώνονται κάτω από το κάτω βλέφαρο, έχει γίνει σκόπιμα ώστε να προσδώσει στο πορτρέτο εργασιακή ρεαλιστικότητα. Πράγματι, οι γραμμές έκφρασης προδίδουν αυτάρκεια και καλό έλεγχο του χρωστήρα. Ένα Εγώ μια σταλίτσα ίσως πιο ψηλό. Σαν να βγήκε μόλις από τον κουρέα. Αν ο εργαζόμενος αυτός δεν ήταν πορτρέτο, θα μύριζε επώνυμη κολώνια. Συμφωνείτε;

Για το τέλος επίτηδες αφήσαμε τα μαλλιά. Σε πρώτη ανάγνωση βλέπουμε μαλλιά καλοκουρεμένα που διαδηλώνουν με ντουντούκα την απόλυτη τάξη. Τιθασευμένες οι ατίθασες μπούκλες, η φοιτητική τζίβα, η εφηβική αλογοουρίτσα. Μαλλί σαν το λιοντάρι στο κλουβί. Αυτή είναι η ερμηνεία που επικρατεί. Μιλώντας για τρίχες, ο εικονιζόμενος φαίνεται να έχει κλείσει στο πατάρι τυχόν παιδικές αναμνήσεις από το παιδικό του κεφαλάκι αναμαλλιασμένο από πατρικό χάδι ή τη σφαλιάρα του γείτονα. Φαίνεται να θέλει ακόμη να έχει αφήσει πίσω, σε κάποια παραλία, το ανέμελο αναμάλλιασμα από καλοκαιρινό μαϊστράκι στις τελευταίες του διακοπές από τη δουλειά. Όμως, πλησιάστε, κοιτάξτε καλά, στην άκρη των μαλλιών, εκεί που τον χειμώνα κατοικοεδρεύει η ψαλίδα, τον προδίδει μια σταγόνα θαλασσινή αλμύρα. Εκεί κρύβεται η μαγεία του έργου!

Εκεί κρύβεται και η ερμηνεία του έργου!

Σκέψη στο περιθώριο
Εναλλακτικός τίτλος: Όταν σε μια σταγόνα νερό πνίγεται ο επαγγελματικός ορθολογισμός.

Ένα από τα κείμενά μου για την ανεργία.

Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

Το βασίλειό μου για μια δουλειά

Το ανταλλάσσεις; Το ανταλλάσσεις πράγματι; Τον εαυτό σου, το «βασίλειό» σου που μεγάλωσες με διαξιφισμούς ακροβατώντας σε επικίνδυνα τοιχία και το υπερασπίστηκες, άλλοτε, με μάχες πρόσωπο με πρόσωπο χωρίς να φοβηθείς το τρομερό προσωπείο του εχθρού; Αναρωτιέμαι τι έγινε ο ηγεμών που ήξερα στο σώμα σου! Πάει; Πήγε στο γραφείο; Μετά τις 5 το απόγευμα πια θα επιστρέφει ο βασιλιάς; Επικεφαλής ηγεμών χωρίς σώμα στρατού θα είναι! Πλέον μετά τις 5:00 καβάλα στον Βουκεφάλα του, παντέρημος θα καλπάζει στα παλιά πεδία μάχης που έχουν καλύψει άγριες ανεμώνες καταδιώκοντας την σκιά του.

Όλα τούτα και όοοολα εκείνα που κουβαλάνε οι σιωπές σου περιμένουν ένα νεύμα σου. Για να ξεφυσήσουν με ανακούφιση και να ξαναπλώσουν τα τρυφερά μέλη τους, ή την αρίδα τους, στο βασίλειο που τους έχτισες να ζήσουν, μνήμες βασιλοπούλες με βελούδινα βαρύτιμα φορέματα εποχής και ροδαλά τριανταφυλλένια μάγουλα.

Εδώ, σου βάζω τη δουλειά στην άκρη στο τραπέζι. Λιμπιστική δουλειά, ε; Την αρπάζεις; Κάτω το χέρι σου, δεν τα ‘παμε ακόμη! Δεν συμφωνήσαμε. Τι περιέχει το βασίλειό σου, τι έχεις από τον εαυτό σου να μου δώσεις για να πάρεις;

...Βάλε το «βασίλειό» σου πίσω στην τσέπη σου. Δεν θα το πάρω. Δεν το θέλω πια. Αν το κατάλαβες, δεν έχεις πλέον βασίλειο να πουλήσεις.

Σκέψη στο περιθώριο
Ανταλλακτική οικονομία με τον εαυτό μας;

Ένα από τα κείμενά μου για την ανεργία