Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011

Η αλλιώτικη "ειπωμωνύ" της ανεργίας

Ανάμεσα στους συντρόφους, τους σωστούς συντρόφους παντός καιρού, ισχύει ο νόμος των συγκοινωνούντων δοχείων. Μαζί με μία ανεργία, παίρνουμε ακόμη μία ανεργία δώρο για τον/την σύντροφό μας.

Επικρατεί η αντίληψη ότι σ’ ένα ζευγάρι μόνο ο ένας σύντροφος, αυτός σε επαγγελματική κρίση, έχει το πρόβλημα. Ότι η αυτονόητη δουλειά του άλλου είναι να αναμένει και υπομένει. Απόδειξη, όποιος θέλει να μάθει αν υπάρχει κάτι νεότερο στο επαγγελματικό ανακοινωθέν του άνεργου, ρωτάει ιδιαιτέρως τον σύντροφό του. Ακόμη, δεν είναι τυχαίο ότι ο συχνότερος κοινωνικός έπαινος που απονέμεται στον σύντροφο ανέργου, είναι της Υπομονής.

Τα έμπειρα στην ανεργία ζευγάρια γνωρίζουν ότι το πρόβλημα είναι 1 + 1. Το δράμα έχει δύο πράξεις. Η πρώτη πράξη ανήκει δικαιωματικά στο μέλος που έχασε τη δουλειά του κι είναι φυσικά η πιο θεαματική, γι’ αυτήν μαζεύεται ο κόσμος. Η δεύτερη πράξη, το έργο του συντρόφου, είναι ένας μονόλογος που δεν κόβει εισιτήρια. Ο ρόλος αποδίδεται μάλιστα καλύτερα όταν δίδεται μπροστά σε άδεια καθίσματα με κλειστές τις πόρτες. Χωρίς να σημαίνει ότι έχει μικρότερη αξία επειδή δεν έχει θεατές. Απαραίτητη όμως σημείωση: Επειδή δεν έχει θεατές, μην περιμένετε χειροκρότημα.

Εάν αυτός που έμεινε χωρίς δουλειά είναι ο άντρας, επικρατεί επίσης η αντίληψη ότι τα πράγματα είναι πιο εύκολα σε συντροφικό επίπεδο, γιατί η γυναίκα έτσι κι αλλιώς είναι οπλισμένη με υπομονή.

Η συγκεκριμένη υπομονή πρόκειται για μία διαφορετική ειπωμωνύ. Με το που ανατρέπεται το καθεστώς και κάποιος από εργαζόμενος γίνεται «οικιακά», είτε είναι άντρας είτε γυναίκα ακολουθούν ντόμινο μια σειρά από ανατροπές που με τη δύναμη του τσουνάμι σαρώνουν το φοινικόδεντρο από όπου, καθισμένος στην κορυφή, στεγνός και ασφαλής, παρατηρούσε με τα κιάλια την επερχόμενη περιβαλλοντική καταστροφή του. Όσο φώναζε ότι πλησιάζει το κακό, ο/η σύντροφός του μάζευε βιαστικά τις καρέκλες.

Ο / Η σύντροφος ζει μια συντροφική εξ αγχιστείας ανεργία. Μια μοναχική, σιωπηλή, βαθιά θλιπτική συν-ανεργία κλάσεις ανώτερη από την κλασική υπομονή. Είναι η δύναμη του να είσαι πάντα εκεί όταν φυγοκεντρικά διώχνεσαι απών, οι τρυφερές συνωμοσίες και οι κρυφά πληρωμένοι λογαριασμοί, ο πάκος τα ματαιωμένα σχέδια στην τσάντα της ανακύκλωσης, η αναβολή της αναβολής ω αναβολή, η θετική αύρα στο σπίτι που δεν κυκλοφορεί σε σπρέι, το μοίρασμα της νυχτερινής εφίδρωσης, η αντοχή σε μια επώδυνη μονιμότητα, η νέα γνώση της νεοαπόγνωσης, η συνεχής επίκυψη για να σηκώνεις από κάτω πεσμένες κουβέντες, το κολλημένο χαμόγελο, η άγρυπνη ματιά κι όταν κοιμάσαι, η πλύνε-βάλε στολή κλόουν για μπροστά στα παιδιά, η ανώφελη επίγνωση ότι από τον σύντροφό σου και συγκεκριμένα από το δικό του πότε θα βρει νέα εργασία, εξαρτάται η λύση του δικού σου προβλήματος.

Είτε άντρας είτε γυναίκα, ως σύντροφος έρχεται κανείς αντιμέτωπος με πρακτικά καθημερινά θέματα που σταδιακά, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, από το πώς δηλαδή εκτοξεύουν έναν τεταμένο άνθρωπο, επιλέγει να αποσιωπά και να αντιμετωπίζει μόνος. Αυτό είναι το περιβόητο στάδιο της Σιωπής. Η συντροφική ομερτά της ανεργίας.

Κάτω από τα βουβά πρακτικά και τα σιωπηλά καθημερινά, συσσωρεύονται με τον καιρό ακραία υπαρξιακά φαινόμενα. Το «αυτή θα είναι η ζωή μου από ’δω και μπρος;», το «τι θα γίνει αν διακοπεί αύριο και η δική μου η δουλειά;», το «από πότε έχουμε να περάσουμε καλά;» είναι μερικά μόνο από τα κλασικά υπαρξιακά ερωτήματα που τιτιβίζουν ενοχλητικά, δαιμονισμένα, γύρω από την ή τον συν-άνεργο σύντροφο.

Η «ειπωμωνύ» σαν το ξερό κρεμμύδι έχει πολλές φλούδες. Αθώα λευκές φλούδες που, ωμές, καίνε σαν διάολοι. Μέσα-μέσα στις φλούδες του κρεμμυδιού υπάρχει κρυμμένη μια πράσινη, χλωρή καρδιά. Η κοινή καρδιά του ζεύγους.

Σκέψη στο περιθώριο
Ο κόσμος την καρδιά του ξερού κρεμμυδιού τείνει να την πετάει και να κρατάει τις φλούδες.

Ένα ακόμη κείμενό μου για την ανεργία

Δεν υπάρχουν σχόλια: